Na jakie objawy zwrócić uwagę?
Objawy ogólne
Chociaż istnieje wiele bardzo specyficznych objawów u dzieci, na które należy zwrócić uwagę, istnieją również ogólne objawy, które mogą wpływać na cały organizm. Niektóre z nich, takie jak utrata masy ciała lub ciągłe zmęczenie, są bardziej oczywiste niż inne, takie jak wysokie ciśnienie krwi, które może potwierdzić tylko lekarz. Chociaż te bardzo ogólne objawy mogą wskazywać na inne mniej poważne choroby, jeśli utrzymują się one przez jakiś czas lub jeśli jesteś zaniepokojony, skontaktuj się z lekarzem rodzinnym.
- Niewyjaśnione krwawienie
- Zmęczenie utrzymujące się przez długi czas (uporczywe) (zmęczenie – nie tylko senność, ale także brak motywacji lub energii)
- Niewyjaśniona utrata masy ciała
- Wysokie ciśnienie krwi (wartość zależna od wieku) (musi zostać potwierdzone przez lekarza)
- Przedłużająca się gorączka
Warto zwrócić szczególną uwagę na zdrowie dziecka w sytuacji, kiedy objawy są:
- przedłużające się w czasie
- asymetryczne
- niespecyficzne
Rodzic może zgłosić się z dzieckiem do poradni onkologicznej i nie jest w tym celu konieczne skierowanie od lekarza rodzinnego.
Głowa i mózg (objawy neurologiczne)
Istnieje wiele objawów związanych z głową i mózgiem (neurologicznych), które mogą potencjalnie
wskazywać na nowotwory wieku dziecięcego. Guzy mózgu są drugim najczęstszym rodzajem nowotworu u dzieci, dlatego ważne jest, aby zwracać uwagę na wszelkie nowe objawy lub zmiany u dziecka.
Niepokojące objawy
- Ból głowy z wymiotami
- Zmiana zachowania lub osobowości
- Obniżenie wyników w szkole
Objawy wysokiego ryzyka
- Drgawki, które nie są częścią gorączki
- Obwód głowy rośnie bardziej/szybciej niż przewiduje wykres centylowy
- Ból głowy nasilający się rano lub po przebudzeniu
- Liczne bóle głowy u dziecka w wieku poniżej 4 lat (uporczywe)
- Nieprawidłowy chód (np. nieskoordynowane kroki)
- Utrata koordynacji (np. niezdarność i problemy z równowagą)
- Dezorientacja lub dezorientacja z bólem głowy
- Nowe problemy z kontrolą pęcherza lub jelit
- Utrata wcześniej nabytych umiejętności/kamieni milowych (regres rozwojowy)
- Drgawki obejmujące aktywność mięśni (takie jak szarpanie, powtarzające się ruchy lub utrata napięcia mięśniowego)
- Nieprawidłowe przetwarzanie informacji pochodzących ze zmysłów (takich jak dotyk, węch, smak, wzrok, słuch).
Zaufaj swojemu przeczuciu!
Każdy rodzic zna swoje dziecko najlepiej. Wielu rodziców zgłasza, że ma „przeczucie”, że coś jest nie tak z ich dzieckiem. Obawy rodziców są wymienione jaki wysoki priorytet dla lekarzy rodzinnych, które powinni wziąć pod uwagę przy kierowaniu dziecka lub młodej osoby do szpitala z podejrzeniem
nowotworu.
Oczy (okulistyczne)
Objawy związane z oczami (okulistyczne) mogą wskazywać na guza mózgu lub, rzadziej, siatkówczaka.
Niektóre objawy, szczególnie takie jak niewyraźne lub podwójne widzenie, mogą być bardzo trudne do zauważenia.
Objawy wysokiego ryzyka:
- Jeśli nie ma koloru czerwonego lub widzisz inny kolor, gdy w oczy dziecka pada jasne światło (powinieneś widzieć kolor czerwony – jak czerwone oczy na zdjęciach).
- Oko wyrastające z oczodołu
- Nieprawidłowe ruchy gałek ocznych
- Niewyraźne lub podwójne widzenie
- Utrata wzroku trwająca kilka sekund
- Oko nie może się poruszać, ma opadającą powiekę lub z trudem porusza się w niektórych kierunkach.
Nos, uszy, gardło
Istnieje wiele objawów dotyczących ucha, nosa i gardła, które mogą potencjalnie wskazywać na nowotwór u dzieci. Wiele z tych objawów może również wynikać z powszechnych chorób, takich jak
przeziębienie lub grypa, więc nie ma powodu do paniki – ale jeśli jesteś zaniepokojony, umów się na wizytę u lekarza rodzinnego.
Niepokojące objawy
- Obrzęk i zaczerwienienie przewodu słuchowego utrzymujące się przez długi czas (uporczywe)
- Ucho jest zablokowane
- Krew lub ropa wyciekające przez długi czas (uporczywe)
- Zatkany nos (niezwiązane z objawami przeziębienia/grypy)
Objawy wysokiego ryzyka
- Trudności w połykaniu
- Nieprawidłowy guzek w górnej części gardła, za nosem (przestrzeń nosowo-gardłowa)
Klatka piersiowa i górna część ciała
W klatce piersiowej i górnej części ciała znajduje się wiele ważnych narządów i układów organizmu. Objawy nowotworu w tym obszarze mogą obejmować problemy z płucami i oddychaniem lub
obrzękiem węzłów chłonnych (małych struktur, które pomagają zwalczać infekcje i choroby).
Niepokojące objawy
- Rozległy obrzęk węzłów chłonnych
- Powiększone węzły chłonne, które są niezwykle twarde
- Powiększone węzły chłonne, które nie poruszają się po dotknięciu
- Powiększone węzły chłonne, które nie są bolesne
- Nowy/zmieniony świszczący oddech lub głośne oddychanie (niezwiązane z astmą lub infekcjami)
Objawy wysokiego ryzyka
- Mleczny płyn wypływający z sutków (niezwiązany z karmieniem piersią)
- Powiększenie węzłów chłonnych, które są większe niż 2 cm i utrzymują się przez ponad 6 tygodni bez zmniejszenia lub znajdują się powyżej obojczyka
- Powiększenie węzłów chłonnych, któremu towarzyszą nocne poty, utrata masy ciała, gorączka lub swędzenie skóry.
- Wszelkie oznaki guza rosnącego między płucami (w tym serce, aorta, przełyk, grasica, tchawica, węzły chłonne i nerwy), z towarzyszącym bólem kości (muszą zostać potwierdzone badaniami wykonanymi przez lekarza).
- Nowy świszczący oddech lub głośne oddychanie, gdy trudniej jest oddychać w pozycji leżącej
- Trudności w oddychaniu z obrzękiem twarzy
- Zdjęcie rentgenowskie wykazuje poszerzenie przestrzeni między płucami (musi to zostać potwierdzone badaniami wykonanymi przez lekarza).
Tkanki miękkie i kości (mięśniowo-szkieletowe)
W ludzkim ciele znajduje się 206 kości i setki mięśni, a także ścięgna, więzadła i stawy. Objawy wpływające na kości, mięśnie i stawy mogą wskazywać na szeroki zakres chorób, w tym stosunkowo powszechne rodzaje nowotworów dziecięcych, takie jak mięsaki tkanek miękkich lub guzy kości.
Niepokojące objawy
- Nocny ból kości, stawów, więzadeł, ścięgien lub mięśni
- Ból pleców
- Ból uniemożliwiający dziecku wykonywanie normalnych czynności
- Ból przy braku ruchu
- Niewyjaśniony lub uporczywy uogólniony ból kości (tkliwość lub ból)
Objawy wysokiego ryzyka
- Niewyjaśniony guzek, który rośnie
- Guz w miękkich częściach ciała (takich jak mięśnie i tłuszcz), w pobliżu którego znajdują się powiększone węzły chłonne.
- Niewyjaśniony ból kości w określonym obszarze
- Badania ultrasonograficzne lub rentgenowskie sugerują możliwość wystąpienia mięsaka tkanek miękkich.
- Utykanie z gorączką
- Gdy kręgosłup skręca się i wygina w bok (skolioza) i jest bolesny.
Jama brzuszna (przewód pokarmowy)
Wzdęcia brzucha są bardzo powszechne u dzieci i młodzieży i najczęściej są objawami chorób występujących w wieku dziecięcym. Jeśli jednak rodzic ma wrażeni, że dolegliwości brzuszne dziecka są szczególnie nasilone, utrzymują się od dłuższego czasu lub po prostu go niepokoją, powinien umówić się na wizytę u swojego lekarza rodzinnego.
Niepokojące objawy
- Ból głowy z wymiotami
- Zaparcia, których nie można leczyć zwykłymi środkami przeczyszczającymi
- Ucisk w żołądku
Objawy wysokiego ryzyka
- Wymioty po przebudzeniu, które występują od dłuższego czasu (uporczywe) – pilność będzie zależeć od czasu występowania objawów i wszelkich innych powiązanych objawów.
- Niewyjaśniony guzek w żołądku, który można wyczuć – może wymagać natychmiastowego skierowania, jeśli występują inne objawy, takie jak ból, jeśli guzek szybko się powiększa, wysokie ciśnienie krwi lub jeśli dziecko mniej oddaje moczu.
- Niewyjaśnione powiększenie wątroby (musi zostać potwierdzone badaniami medycznymi przez lekarza)
Dolna część ciała
Objawy wpływające na dolną część ciała mogą potencjalnie pojawiać się w miejscach, o których młodym ludziom bardzo trudno jest mówić. Dlatego tak ważne jest, aby móc zidentyfikować i zrozumieć te objawy, ponieważ niektóre dzieci i młodzież mogą nie chcieć o nich rozmawiać.
Niepokojące objawy
- Częste oddawanie moczu (i zwiększone pragnienie)
- Wydzielina z pochwy z domieszką krwi
Objawy wysokiego ryzyka
- Krew w moczu widoczna tylko pod mikroskopem (musi zostać potwierdzona przez lekarza)
- Widoczna krew w moczu
- Guzki na jądrach
Skóra
Objawy nowotowru skóry u dzieci mogą być bardzo oczywiste, ale wiele z nich nie oznacza, że dziecko ma nowotwór. Siniaki są powszechne u małych dzieci, a blada skóra może być objawem wielu zwykłych chorób. Ważne jest, aby zrozumieć, kiedy te objawy mogą oznaczać coś poważniejszego.
Niepokojące objawy
- Niewyjaśnione siniaki lub siniaki przypominające wysypkę zwane wybroczynami (zwykle płaskie w dotyku, wybroczyny nie tracą koloru po naciśnięciu) w jednym miejscu (miejscowe).
- Blada, niezdrowo wyglądająca skóra
- Ciemieniucha (tłuste, łuszczące się strupy na skórze głowy dziecka), która jest ciężka lub utrzymuje się przez długi czas (uporczywe)
- Plamy w kolorze kawy z mlekiem
- Piegi pod pachami i w pachwinach
Objawy wysokiego ryzyka
- Niewyjaśnione siniaki lub siniaki przypominające wysypkę zwane wybroczynami (zwykle płaskie w dotyku, wybroczyny nie tracą koloru po naciśnięciu) w kilku miejscach.
Węzły chłonne (guzki i obrzęki)
Nowe guzki lub opuchnięte części ciała to jedne z najbardziej znanych i łatwo rozpoznawalnych objawów wielu nowotworów wieku dziecięcego. Ważne jest, aby pamiętać, że czasami guzki lub obrzęki mogą nie wskazywać na nic poważnego i są objawami bardziej zwykłych chorób, takich jak przeziębienie lub grypa. Jeśli jednak jesteś zaniepokojony, natychmiast umów się na wizytę u lekarza rodzinnego.
Objawy do obserwacji
- Powiększone węzły chłonne o wielkości mniejszej niż 2 cm, które można leczyć antybiotykami lub które są wyraźnie związane z infekcją, taką jak przeziębienie lub grypa.
Niepokojące objawy
- Rozległe powiększenie węzłów chłonnych
- Powiększone węzły chłonne, które są niezwykle twarde
- Powiększone węzły chłonne, które nie poruszają się po dotknięciu
- Powiększone węzły chłonne, które nie są bolesne
Objawy wysokiego ryzyka
- Powiększenie węzłów chłonnych, które są większe niż 2 cm i utrzymują się przez ponad 6 tygodni bez zmniejszania się oraz znajdują się powyżej obojczyka.
- Powiększenie węzłów chłonnych, któremu towarzyszą nocne poty, utrata masy ciała, gorączka lub swędzenie skóry.
- Opuchnięta/powiększona śledziona, której mogą towarzyszyć nocne poty, utrata masy ciała, gorączka lub swędzenie skóry (jest to coś, co można potwierdzić jedynie poprzez badanie lekarskie).
- Guzki na jądrach
- Jakiekolwiek oznaki guza rosnącego między płucami (w tym serce, aorta, przełyk, grasica, tchawica, węzły chłonne i nerwy), z towarzyszącym bólem kości (jest to coś, co może zostać potwierdzone jedynie przez badanie lekarskie).
Inne obszary, poza fizycznymi
Nie wszystkie te objawy można zauważyć samodzielnie lub powiązać z możliwością wystąpienia nowotworu u dziecka. Historia nowotworu w rodzinie może oznaczać, że dziecko ma geny, które zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na niego w przyszłości.
Niepokojące objawy
- Ma zespół predyspozycji do nowotworu (przekazywany genetycznie przez rodziców)
- Silna historia nowotworu w rodzinie
- Dziecko było wielokrotnie u lekarzy
- Utrzymujący się niepokój związany z objawami, nawet jeśli objawy prawdopodobnie nie są związane z nowotworem.
Warto mieć świadomość, że przy wczesny rozpoznaniu nowotworu u dziecka wyleczalność jest prawie 100%.
Ważną rolę w leczeniu nowotworów gra czas. Im wcześniejsza diagnoza, tym większe szanse na wyleczenie.
Nikt nie zna dziecka lepiej niż rodzice, cenne obserwacje pochodzą od nich.
Nie warto unikać wizyt bilansowych, podczas nich lekarz może zwrócić uwagę na niepokojące objawy niezauważalne dla rodziców.
Warto dbać o regularne wykonywanie badań profilaktycznych: morfologii krwi, badania moczu, badań okulistycznych oraz usg jamy brzusznej.
Lepiej wykonać badania o jeden raz za dużo niż za mało.
Międzynarodowy Złoty Wrzesień to miesiąc świadomości nowotworów dziecięcych, a jego symbolem jest Złota Wstążka.
Ma on na celu zwiększenie świadomości nowotworów, zwłaszcza rozpoznawania ich wczesnych objawów oraz zwrócenie uwagi na potrzeby chorych dzieci i wyzwań onkologii pediatrycznej.
Od ponad dwudziestu lat, we wrześniu, społeczność międzynarodowa jednoczy się wokół tematyki świadomości chorób nowotworowych u dzieci. Naszym tematem przewodnim jest Onkoczujność – czyli to, jak rozpoznać pierwsze objawy nowotworu u najmłodszych. Dzięki zwróceniu większej uwagi na to, co może lub powinno niepokoić rodziców, dajemy dzieciom szansę na szybszą diagnozę i potencjalnie znacząco wyższe szanse na powrót do zdrowia.
Pytania i odpowiedzi
Co zrobić, gdy u dziecka występują symptomy nowotworu?
Wszystkie niepokojące objawy należy zgłosić pediatrze lub lekarzowi rodzinnemu.
Czy do poradni onkologicznej jest wymagane skierowanie?
Rodzic może zgłosić się z dzieckiem do poradni onkologicznej. Skierowanie nie jest wymagane.
Czy są badania, które warto wykonać przed pierwszą wizytą u onkologa?
Badania do wykonania powinien zlecić pediatra lub lekarz rodzinny. Tuż przed wizytą warto wykonać morfologię krwi z rozmazem manualnym.
Jak przygotować się do pierwszej wizyty w poradni onkologicznej?
Przed wizytą należy spisać listę niepokojących objawów uwzględniając informacje, od kiedy występują, jak często, w jakich okolicznościach oraz przygotować listę pytań do zadania lekarzowi, o których.
Należy zabrać ze sobą wyniki badań zleconych przez lekarza podstawowej opieki zdrowotnej oraz dla porównania te same badania wykonane we wcześniejszych okresach. Lekarz może zapytać o przebyte choroby, zabiegi i szczepienia ochronne oraz o historię chorób nowotworowych w najbliższej rodzinie.
Warto zanotować pytania do lekarza, które w stresie towarzyszącym wizycie mogłyby umknąć z pamięci i mieć pod ręką notes do zapisania odpowiedzi i zaleceń.